اجزای خون

zistbama
بلاگ, درسنامه, زیست شناسی دهم

خون از بخش های مختلفی تشکیل شده است. اگر خون را در سانترفیوژ قرار بدهیم به دو قسمت تقسیم می شود:

پلاسما یا خوناب

سلول های خونی

پلاسما:
- بخش مایع خون است که حدود ۵۵ درصد از حجم خون را تشکیل می‌دهد.
- بیشتر از آب تشکیل شده یعنی 90 درصد و حاوی مواد مختلفی مانند پروتئین‌ها (مانند آلبومین، گلوبولین و فیبرینوژن)، مواد مغذی (گلوکز، اسیدهای آمینه، چربی‌ها)، هورمون‌ها، الکترولیت‌ها (یون‌های سدیم، پتاسیم و …) و مواد زائد (مانند اوره و دی‌اکسید کربن) است.
- پلاسما نقش مهمی در انتقال مواد، تنظیم pH و حفظ فشار خون دارد.
سلول‌های خونی (عناصر جامد خون):
این بخش حدود ۴۵ درصد از حجم خون را تشکیل می‌دهد و شامل سه نوع سلول اصلی است:
- گلبول‌های قرمز :
  - مسئول انتقال اکسیژن و دی‌اکسید کربن هستند.
  - حاوی هموگلوبین هستند که به اکسیژن متصل می‌شود.
  - بدون هسته‌اند و در مغز استخوان تولید می‌شوند.
  - گلبول های قرمز 99 درصد سلول های خونی را تشکیل می دهند.
- گلبول‌های سفید :
  - نقش اصلی آن‌ها دفاع از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا (مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و …) است.
  - انواع مختلفی دارند، از جمله نوتروفیل‌ها، لنفوسیت‌ها، مونوسیت‌ها، ائوزینوفیل‌ها و بازوفیل‌ها.
- پلاکت‌ها :
  - در فرآیند انعقاد خون و ترمیم رگ‌های آسیب‌دیده نقش دارند.
  - قطعات سلولی کوچکی هستند که از قطعه‌قطعه شدن سلول‌های بزرگی به نام مگاکاریوسیت‌ها در مغز استخوان تشکیل می‌شوند.

نمودار اجزای خون

خون
- سلول‌های خونی (45%)
  - پلاکت‌ها (ترومبوسیت‌ها)
    - انعقاد خون
    - ترمیم رگ‌ها
  - گلبول‌های سفید (لکوسیت‌ها)
    - دفاع از بدن
    - انواع: نوتروفیل‌ها، لنفوسیت‌ها، …
  - گلبول‌های قرمز (اریتروسیت‌ها)
    - انتقال اکسیژن و CO₂
    - حاوی هموگلوبین
- پلاسما (55%)
  - آب
  - پروتئین‌ها (آلبومین، گلوبولین، …)
  - مواد مغذی (گلوکز، اسیدهای آمینه، …)
  - هورمون‌ها
  - الکترولیت‌ها (سدیم، پتاسیم، …)
  - مواد زائد (اوره، CO₂)